“To be mindful” betekent opmerkzaam en wakker zijn, zonder te piekeren over het verleden of bezorgd te zijn over de toekomst. Als je alleen maar met je aandacht in het verleden of in de toekomst bent dan trekt een groot deel van je leven ongemerkt aan je voorbij. Met als gevolg dat je minder levensgeluk ervaart en meer stress. Mindfulness is gericht op acceptatie van dingen zoals ze zich aandienen, zonder daar meteen iets van te vinden. Met andere woorden: dingen eerst goed waarnemen voordat je je er een oordeel over velt, of dat nu positief of negatief is. Je leert anders te reageren op stress door te kijken naar stressvolle gedachten en emoties zonder je erdoor mee te laten voeren. Daardoor krijg je meer rust, worden dingen overzichtelijker en kun je meer genieten van wat er (al) is. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat mindfulness-training invloed heeft op vier gebieden: het richten van de aandacht, lichaamsbesef, omgaan met emoties en zelfbeeld.

Mindfulness combineert moderne Westerse psychologische inzichten met eeuwenoude boeddhistische meditatietechnieken. Die technieken zijn erop gericht in het hier en nu te zijn, open en nieuwsgierig.

Mindfulness heeft overeenkomsten met yoga, ademhalingsoefeningen en Oosterse meditatie. Belangrijk verschil is dat niet de bijbehorende Oosterse religieuze tradities, leer of rituelen gepraktiseerd of overgebracht worden. Interesse in alternatieve geneeswijze en spiritualiteit is geen bezwaar bij een mindfulness-training. Aardig is dat het psychologisch (cognitief gedragstherapeutisch) begrippenkader de nuttige en werkzame bestanddelen van meditatie ook toegankelijk maakt voor mensen die juist niet zoveel affiniteit daarmee hebben.

Het woord mindfulness-training wordt met opzet gebruikt in plaats van een therapie of een cursus. Net als bij duursporten vergt mindfulness oefening en enige discipline. Het principe is niet moeilijk of ingewikkeld. Hoe meer je traint, des te gemakkelijker het wordt om in de praktijk te brengen en des te groter het resultaat. In een mindfulness-training maak je kennis met verschillende manieren om jezelf te trainen mindful te zijn. Sommige technieken sluiten goed bij je aan en andere minder (of pas later). Het komt regelmatig voor dat mensen met periodes meer of minder intensief technieken gebruiken in hun leven.